Saturday 28 May 2011

پانۆراما: ڕاپۆرتی ڕێکخراوی نێونه‌ته‌وه‌یی چاودێری مافه‌کانی مرۆڤ له‌سه‌ر ڕه‌وشی ڕۆژنامه‌گه‌ری له‌ هه‌رێمی کوردستانی عێراق


 


ڕێکخراوی چاودێری مافه‌کانی مرۆڤ ڕۆژی 24 ی 5 ڕاپۆرتێکی تایبه‌تی بڵاوکرده‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌ ڕه‌وشی ڕۆژنامه‌گه‌ری و ڕۆژنامه‌وانان له‌ هه‌رێمی کوردستانی عێراقدا و تیایدا ئاماژه‌ به‌و پێشێلکاریانه‌ کراوه‌ که‌ له‌ دوای 17 ی 2 ه‌وه‌ واته‌ له‌ پاش خۆپیشاندانه‌کانی پارێزگای سلێمانیه‌وه‌ ده‌رهه‌ق به‌ ڕۆژنامه‌وانان کراون.

له‌و ڕاپۆرته‌دا هیومان ڕایتس ۆچ ده‌نوسێت له‌ ده‌مێکدا له‌ ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا هه‌روادێ و داواکان بۆ نه‌مانی سه‌رکوتکردن زیاد ده‌بێت، به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتدارانی کورد له‌ هه‌وڵداندان بۆ سه‌رکوتکردن و تۆقاندنی ئه‌و ڕۆژنامه‌وانانه‌ی ڕه‌خنه‌گرن له‌ ڕه‌وشی هه‌رێمه‌که‌.

له‌ ڕاپۆرته‌که‌ی ئه‌م ڕێکخراوه‌ نێونه‌ته‌وه‌ییه‌دا ئاماژه‌ به‌وه‌ کراوه‌ کاربه‌ده‌ستانی حکومه‌تی هه‌رێم و هێزه‌ ئاسایشیه‌کان هه‌روادێ و هێرشه‌کانیان بۆ سه‌ر ئازادیه‌کانی کاری ڕۆژنامه‌وانی زیاد ده‌که‌ن و هه‌روه‌ها داواش ده‌کات پێویسته‌ کاربه‌ده‌ستانی هه‌رێمه‌که‌ ئه‌و سه‌رکوتکردنانه‌ ڕابگرن که‌ هه‌وڵ ده‌ده‌ن له‌ ڕێی داوای یاسایی و لێدان و گرتن و هه‌روه‌هاش هه‌ڕه‌شه‌ی کوشتنه‌وه‌ به‌ ئه‌نجامی بگه‌یه‌نن.

له‌م ڕاپۆرته‌ی ڕێکخراوی چاودێری مافه‌کانی مرۆڤ، بنکه‌ له‌ نیۆیۆرک، سه‌نگیه‌کی زۆر خراوه‌ته‌ سه‌ر وه‌ک له‌ ڕاپۆرته‌که‌دا هاتووه‌ " دژایه‌تی کردنی گۆڤاری لڤین ".

له‌م ماوه‌یه‌ی ڕابردوودا مه‌سعود بارزانی ، سه‌رۆکی پارتی دیموکراتی کوردستانی عێراق ( سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستانی عێراق) و جه‌لال تاڵه‌بانی، سکرتێری گشتی یه‌کێتی نیشتیمانی کوردستان (سه‌رۆکی عێراق) داوایان له‌ دادگادا تۆمار کردووه‌ دژی ئه‌حمه‌د میره سه‌رنوسه‌ری گۆڤاری لڤین.

ئه‌حمه‌د میره‌ ، سه‌رنوسه‌ری گۆڤاری لڤین: ئه‌و داوایانه‌ی تۆمارکراون هه‌مووی داوای سیاسین و بریتین له‌ سزای قورسی سیاسی به‌سه‌ر که‌ناڵه‌کانی ڕاگه‌یاندندا.

ئه‌م داوایانه‌ وه‌ک پارتی و یه‌کێتی ده‌ڵێن په‌یوه‌ندی هه‌یه‌ به‌و ڕاپۆرته‌ی گۆڤاری لڤینه‌وه‌ که‌ وه‌ک ده‌گوترێت په‌رده‌هه‌ڵماڵین بووه‌ له‌سه‌ر پیلانێک بۆ کوشتنی سێ سه‌رکرده‌که‌ی لایه‌نه‌کانی ئۆپزسیۆن له‌ هه‌رێمه‌که‌دا.

سه‌ندیکای ڕۆژنامه‌وانان له‌ هه‌رێمی کوردستانی عێراق له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا گله‌یی له‌ ڕاپۆرته‌که‌ی ڕێکخراوی چاودێری مافه‌کانی مرۆڤ هه‌یه‌، به‌ڵام ده‌شڵێت به‌ڵێ پێشێلکاری زۆر به‌رامبه‌ر ڕۆژنامه‌وانان کراوه‌ له‌ هه‌رێمه‌که‌دا.

ئه‌نوه‌ر حسێن، سکرتێری لیژنه‌ی داکۆکیکردن له‌ ڕۆژنامه‌وانان له‌ سه‌ندیکای ڕۆژنامه‌وانانی هه‌رێمی کوردستانی عێراق: له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شداین ئه‌گه‌ر وه‌زیری پێشمه‌رگه‌ی حکومه‌تی هه‌رێم ئه‌و هه‌ڕه‌شه‌ی کوشتنه‌ی له‌ سه‌رنوسه‌ری گۆڤاری لڤین یان له‌ هه‌رکه‌سێکی تر کردبێت یاسایی نییه‌ و پێشێلکاریشه‌.

ئاسۆس ئه‌حمه‌د هه‌ردی، سه‌رۆکی کۆمپانیای ئاوێنه‌ و ئه‌ندامی کۆمیته‌ی ڕاوێژکاری ڕێکخراوی چاودێری مافه‌کانی مرۆڤ: وه‌ک کارێکی به‌ به‌رنامه‌ ئه‌و پێشیلکاریانه‌ له‌ هه‌رێمه‌که‌دا به‌رامبه‌ر ڕۆژنامه‌وانان ده‌کرێن.

مه‌سعود عه‌بدولخالق، سه‌رنوسه‌ری ڕۆژنامه‌ی ستاندارد: له‌ هه‌رێم گرفتی گوێنه‌گرتنی ده‌سه‌ڵات هه‌یه‌ له‌و ڕێکخراوه‌ خۆجێییه‌کان و ئه‌وه‌ش که‌ ڕووده‌دات له‌ په‌یوه‌ندی به‌ باری ڕۆژنامه‌وانیه‌وه‌ هه‌ر به‌ ته‌نها کاربه‌ده‌ستان لێی به‌رپرس نین.

به‌رنامه‌ی پانۆراما هه‌وڵی زۆری دا بۆ په‌یوه‌ندیکردن به‌ وه‌زیری پێشمه‌رگه‌ی حکومه‌تی هه‌رێم و هه‌روه‌هاش به‌ ده‌مڕاستی حکومه‌تی هه‌رێمه‌وه‌، به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ ده‌ستمان نه‌که‌وتن.

ده‌توانن له‌ ڕێی کلیککردنی ئه‌و فایله‌ ده‌نگیانه‌ی سه‌ره‌وه‌ی ده‌سته‌ چه‌پ گوێبیستی ته‌واوی به‌رنامه‌ی ئه‌م هه‌فته‌یه‌ی پانۆراما بن که‌ ماوه‌که‌ی 13:30 خوله‌که‌


... درێژه‌

تۆڕه كۆمه‌لاتیه‌کان و خۆپیشاندانه‌کانی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راست و جیهانی عه‌ره‌ب


تۆڕه کۆمه‌ڵاتیه‌کان رۆڵیکی به‌رچاویان هه‌بوو له رێکخستنی خۆپیشاندانه‌کانی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راست و جیهانی عه‌ره‌ب.
ره‌حیمی ره‌شیدی ئه‌ندامی فدراسیۆنی نێونه‌ته‌وه‌یی رۆژنامه‌وانان له واشنتن ده‌ڵێت، له کۆمه‌لگا داخراوه‌کاندا تۆڕه کۆمه‌لاتیه‌کان رۆڵێکی یه‌کجار بنه‌ڕه‌تیان بینیوه له دروستکردنی په‌یوه‌ندیه‌کی به‌رین له‌ نێو تاکه‌کانی کۆمه‌ڵگادا.
به‌رێز ره‌شیدی ده‌ڵێت، له کۆمه‌ڵگایه‌کی وه‌کو ئێران، توێژی لاو به تایبه‌ت هۆگری ئه‌نته‌رنێت و تۆڕه کۆمه‌ڵاتیه‌کانن چونکه ئازادیه‌کانیان سه‌رکوت کراوه‌ و له ئه‌نته‌رنێت و تۆڕه کۆمه‌ڵاتیه‌کان هه‌ست به ئازادی ده‌که‌ن.
یاسین ته‌ها، کارمه‌ندی رۆژنامه‌ی ئاوێنه له کوردستانی عێراق، له‌و بڕوایه‌دایه که له رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راست زیاده‌رۆیه‌کی زۆر هه‌یه به وێناکردنی تۆڕه کۆمه‌لاتیه‌کان به مه‌ترسی و هۆکاری یه‌که‌می هه‌موو شۆڕشه‌کان.
رۆژنامه‌وان یاسین ته‌ها هه‌روه‌ها ده‌ڵێت، له‌به‌ر بوونی میدیای ئازاد له هه‌رێمی کوردستانی عێراقدا، زۆر پێویست نه‌بووه که خه‌ڵک په‌نا به‌رێته به‌ر تۆڕه کۆمه‌ڵاتیه‌کان بۆ "ده‌ستاوده‌ستکردنی نهێنه‌یه‌کان".
... درێژه‌

کاریگەری تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک لەسەر گەنجان








فەیسبووک وەک تۆڕێکی کۆمەڵایەتی لەسەرتاسەری جیهاندا لە لایەن ژمارەیەکی زۆری بەکارهێنەرەوە بەکاردەهێنرێت. کە بەشێکیان پیکهاتوون لە بەکارهێنەری کورد،ئامانجی سەرەکی ئەم تۆڕەش لە دروست بوونی بەهێز کردنی پەیوەندی کۆمەڵایەتی بوو.بەڵام لە ئێستادا مانایەکی فراوانتری وەرگرتوە لە نموونەی دەست خستنی زانیاری،هەواڵ،ڕوداوەکان بەتایبەت لەو وڵاتانەدا کە ئامڕازەکانی تری ڕاگەیاندن نەیانتوانیوە ڕاستی ڕوداوەکان وەک خۆی پیشاندەن وەک لەڕوداوەکانی ئەم دواییەی وڵاتانی عەرەبیدا بەرچاوکەوت،کە بەکارهێنەر خۆی بووە سەرچاوەی هەواڵ و وێنەو گرتە ڤیدێۆیەکان لەتۆڕەکانی ئینتەرنێت بەتایبەت فەیسبووک بڵاودەبوونەوە.هەروەها شوێنێکە بۆ بڵاوکردنەوەی بیرو ڕا کەسی و کۆمەڵییەکان.لەم ڕاپۆرتەدا ئامانجم زانینی کاریگەریەکان و چۆنێتی سوود وەرگرتنە لەم تۆڕە لەلایەن بەکارهێنەرانیەوە.

تۆڕی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌ فه‌یسبووك كه‌ بۆ یه‌كه‌مجار له‌لایه‌ن خوێندكارێكی‌ زانكۆیه‌كی‌ ئه‌مریكییه‌وه‌ دامه‌زرێنرا به‌مه‌به‌ستی‌ دروستكردنی‌ تۆڕێك بۆ پێكه‌وه‌به‌ستنی‌ خوێندكارانی‌ ئه‌و زانكۆیه‌، به‌ڵام دواتر گه‌یشته‌ ئه‌و ئاسته‌ی‌ كه‌ ئێستا سه‌رانسه‌ری‌ جیهان بگرێته‌وه‌ و گه‌نجێكی‌ ته‌مه‌ن (27) ساڵ به‌ڕێوه‌ی‌ ده‌بات.ماڵپەری فەیسبوک کە ماڵپەرێکی کۆمەڵایەتیە لە ساڵی (٢٠٠٤) دا کەوتووەتە کارو بەرپرسی ماڵپەڕەکەش تا ئێستا چەندین خەڵاتی رێز لێنانی پێبەخشراوە. له‌ ساڵی‌ (2010)یشدا به‌كه‌م ته‌مه‌نترین ملیارلێری‌ جیهان ده‌ستنیشانكرا و له‌ئێستادا زیاتر له‌ (500) ملیۆن به‌شداربووی‌ هه‌یه‌ له‌سه‌رانسه‌ری‌ جیهاندا و له‌ماوه‌ی‌ یه‌ك دووساڵی‌ ڕابردووشدا به‌شێوه‌یه‌ی‌ چاوه‌ڕواننه‌كراو له‌ وڵاتانی‌ جیهانی‌ سێهه‌م زۆرینه‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ش كه‌ به‌شداربووی‌ ئه‌م تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌ن له‌هه‌ردوو ڕه‌گه‌زن و له‌ توێژی‌ گه‌نجانیشن.


   هه‌ندێك پێیانوایه‌ كه‌ فه‌یسبووک له‌ تۆڕێكی‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌وه‌ گۆڕاوه‌ بۆ تۆڕێكی‌ تراژیدی‌ و ڕۆژانه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ده‌بێته‌ میوانی‌ فه‌یسبووك ژماره‌یه‌كی‌ به‌رچاو له‌ گرته‌ی‌ ڤیدیۆی‌ ڕووداوبینینی‌ فۆتۆی‌ كوژراو و برینداردێنه‌ پێش چاوت و ئه‌مه‌ش وای‌ كردووه‌ كه‌ به‌كارهێنانی‌ فه‌یسبووك له‌ ئه‌ركی بنه‌ڕه‌تی‌ خۆی‌ لایداوه‌.
به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌م بۆچوونه‌شه‌وه‌ هه‌ندێكی‌ تر پێیانوایه‌ كه‌ ئه‌وه‌ تۆڕی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌ فه‌یسبووك و تویته‌ره‌، كه‌ ڕاستی‌ و دروستی‌ ڕووداوی‌ شوێنه‌ جیاوازه‌كان وه‌ك خۆی‌ ده‌گوازێته‌وه‌ و به‌بۆچوونی‌ ئه‌مان ئێستا فه‌یسبووك ڕۆڵی‌ ئاژانسێكی‌ هه‌واڵی‌ زۆر به‌هێز ده‌بینێت كه‌ په‌یامنێری‌ مه‌یدانی‌ له‌سه‌ر ته‌واوی‌ ڕووداوه‌كان هه‌یه‌ و توانیویه‌تی‌ بۆشایی‌ نه‌گه‌یشتنی‌ ڕووداوه‌كان وه‌ك خۆی‌ پڕبكاته‌وه‌.


توێژه‌رانی‌ كۆمه‌ڵایه‌تیش بۆ خۆیان بۆچوونی‌ جیاوازیان له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌كه‌ هه‌یه‌ ئه‌وان پێیانوایه‌ كه‌ دابه‌زاندنی‌ كۆمه‌ڵێك وێنه‌ و گرته‌ی‌ تراژیدی‌ له‌ فه‌یسبووكدا به‌ڕاسته‌وخۆیی‌ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر تێكدانی‌ لایه‌نی‌ سایكۆلۆژی‌ خه‌ڵك جێده‌هێڵێت، به‌تایبه‌ت له‌كاتێكدا كه‌ به‌كارهێنه‌رانی‌ فه‌یسبووك له‌هه‌ردوو ڕه‌گه‌ز و هه‌موو ته‌مه‌نه‌كانپێكدێت.
بۆ ئەم مەبەستە پرسیارم لەڕێگەی فەیسبوکەوە ئاراستەی بەشێک لە بەکارهێنەرانی ئەم تۆڕەکرد،بۆ زانینی سوود وکاریگەریەکان وئامانج لەبەکارهێنانی:

هێمن سۆرانی ؛من ڕۆژانە بۆ چەند کات ژمێرێک فەیسبوک بەکاردەهێنم زیاتر بۆ زانینی هەواڵی هاورێیان و زانینی رووداو.بێگومان ئەم تۆڕە کاریگەری هەیە چونکە شوێنێکە بۆ گەیاندنی بیروڕاکانمان لێرەوە ئێمە پەیام ئاراستەی هاوڕێیامان دەکەین و هەروەها پەیامیشمان بۆدێت.


رزگار نووری یەکێکیترە لەبەکارهێنەران و‌ ده‌ڵێت هاوڕێی‌ هه‌میشه‌یی‌ فه‌یسبووكه‌ ده‌ڵێت: "ئێستا ئه‌و ڕووداوه‌ خێرایانه‌ی‌ كه‌ له‌ ناوچه‌كه‌ و جیهان گوزه‌رده‌كه‌ن و وای‌ كردووه‌ كه‌ به‌كارهێنه‌رانی‌ فه‌یسبووك زیاتر بێت".
 رزگار پێشیوایه‌ كه‌ ئه‌و كاریگه‌ریانه‌ی‌ كه‌ فه‌یسبووك به‌دوای‌ خۆیدا جێیده‌هێڵێت به‌شێوازێكی‌ ناڕاسته‌وخۆ ده‌بێت نه‌ك كاریگه‌رییه‌كان به‌ڕاسته‌وخۆ بێت، به‌بۆچوونی‌ ئه‌و ئه‌مه‌ش په‌یوه‌ندی‌ به‌چه‌ند هۆكارێكی‌ بابه‌تییه‌وه‌ هه‌یه‌.


دانا ئه‌حمه‌د توێژه‌ری‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌ وتی‌: "دابه‌زاندنی‌ كۆمه‌ڵێك فۆتۆ و گرته‌ی‌ ڤیدیۆیی‌ تراژیدی‌ و هه‌ندێك كۆمێنت و نووسین له‌لایه‌ن هه‌ندێك له‌ به‌شداربووانی‌ فه‌یسبووكه‌وه‌، كاریگه‌ری‌ ڕاسته‌وخۆ له‌سه‌ر لایه‌نی‌ ده‌روونی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ جێ‌ ده‌هێڵێت كه‌ ده‌بنه‌ میوانی‌ فه‌یسبووك ڕاده‌ی‌ كاریگه‌ری‌ بابه‌ته‌كانیش به‌گوێره‌ی‌ كه‌سه‌كان ده‌گۆڕێن، ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ له‌ ڕووی‌ سۆزدایه‌وه‌ زۆر هه‌ستیارن زیاتر ڕه‌نگدانه‌وه‌ی‌ ئه‌و بابه‌ته‌ نه‌شیاوانه‌ له‌سه‌ریان دروست ده‌بێت".

ئه‌و توێژه‌ره‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌ وتیشی‌: "له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئێستا به‌شدارانی‌ فه‌یسبووك هه‌مه‌چه‌شنن له‌ ڕووی‌ ته‌مه‌ن و له‌هه‌ردوو ڕه‌گه‌زیشن، بۆیه‌ ده‌بێت ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ بابه‌ت داده‌به‌زێنن بیر له‌ لایه‌نی‌ سایكۆلۆژی‌ و ئادابی‌ گشتی‌ بكه‌ن".

ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد ئێستا خه‌ریكه‌ فه‌یسبووك له‌ تۆڕێكی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌ بۆ به‌هێزبوونی‌ په‌یوه‌ندییه‌كان ده‌بێته‌ تۆڕێك بۆ دووركه‌وتنه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ له‌ یه‌كتر ئه‌وه‌ش، به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ زۆركات بۆته‌ سه‌كۆیه‌ك كه‌ هه‌ندێك به‌شداربوو له‌وێوه‌ كۆمه‌ڵێك قسه‌ی‌ ناشرین فڕێ‌ ده‌ده‌ن كه‌ بێگومان ئه‌مه‌ش له‌ چوارچێوه‌ی‌ ئادابی‌ گشتی‌ جێگای‌ نابێته‌وه‌".
ژیلوان کەریم كه‌ مافناسێكه‌ و ڕۆژانه‌ بۆ چه‌ند كاتژمێرێك میوانی‌ تۆڕی‌ فەیسبوکە"لە فەیسبوکدا ڕووداوه‌كان وەک خۆی ده‌گوازێته‌وه‌، ئه‌مه‌ش وایكردووه‌ كه‌ ڕۆژانه‌ بۆ چه‌ند كاتژمێرێك ببیته‌ میوانی‌ هه‌میشه‌یی‌ ئه‌م تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌".

ژیلوان ڕۆڵی‌ تۆڕی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌ فه‌یسبووك به‌گرنگ وه‌سف ده‌كات له‌وه‌ی‌ كه‌ بۆته‌ ئاژانسێكی‌ به‌هێزی‌ خه‌به‌ری‌ و ڕۆژانه‌ ئاگادارت ده‌كاته‌وه‌ له‌هه‌موو ئه‌و ڕووداوه‌ چاوه‌ڕونكراو و چاوه‌ڕواننه‌كراوانه‌ی‌ كه‌ له‌ناوچه‌ جیاوازه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان و جیهان ده‌رده‌كه‌ون‌.

ئه‌و مافناسه‌ ئه‌وه‌شی‌ نه‌شارده‌وه‌ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك ڕسته‌ و كۆمێنت و گرته‌دا نییه‌ كه‌ هه‌ندێك كه‌س له‌و تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌ داده‌به‌زێنن، به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ حساب بۆ هه‌ست و نه‌ستی‌ خه‌ڵك بكه‌ن، هیچ حسابێك بۆ لایە‌نی‌ سایكۆلۆژی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ناكه‌ن كه‌ ڕۆژانه‌ هاوڕێی‌ هه‌میشه‌یی‌ فه‌یسبووكن.


... درێژه‌


ده‌زگایه‌کی ئه‌مه‌ریکا داوا ده‌کات ڕۆنی مینثۆل له‌ دروسـتکردنی جگه‌ر به‌کارنه‌هێنرێت
 

به‌ڕێوبه‌رایه‌تی خواردن و ده‌رمان له‌ وڵاته‌ یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مه‌ریکا داوایکرد، ئه‌و جۆره‌ جگه‌رانه‌ی ڕۆنی جۆری مینثۆلیان تێدا به‌کاردێت بۆ ئه‌وه‌ی تام و بۆنی چێژی خۆشتر بێت چی‌‌دی نه‌فرۆشرێت و ئه‌وه‌ی له‌ بازاڕدا هه‌یه‌ به‌ ته‌واوه‌تی بکێشرێته‌وه‌.
به‌ڕێوبه‌رایه‌تی خواردن و ده‌رمانی ئه‌مه‌ریکا هۆکاره‌که‌ی گه‌ڕاندووه‌ته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و جۆره‌ جگه‌رانه‌ به‌رپرسیاری یه‌که‌من له‌ به‌رزبوونه‌وه‌ی ژماره‌ی ئه‌و مێرد منداڵانه‌ی جگه‌ره‌ ده‌کێشن.
به‌رێوبه‌رایه‌تییه‌که‌ ده‌شڵێت ئه‌م جۆره‌ جگه‌رانه‌ په‌یوه‌ندی نی‌یه‌ به‌ به‌رزبوونه‌وه‌ی ئاستی نه‌خۆشیه‌کان له‌ نێوان ئه‌وانه‌ی جگه‌ره‌ ده‌کێشن ، به‌ڵام مه‌ترسی سه‌ره‌کی له‌وه‌دایه‌ هانی مێردمنداڵان ده‌دات رووبکه‌نه‌ جگه‌ره‌کێشان ، به‌م هۆیه‌شه‌وه‌ له‌داهاتودا ڕووده‌که‌نه‌ جگه‌ره‌ باوه‌کان .
لای خۆیه‌وه‌ به‌رێوه‌به‌ری ناوه‌ندی به‌رهه‌ماکانی تووتن له‌ به‌رێوبه‌رایه‌تی خواردن و ده‌رمان له‌ وڵاته ‌یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مه‌ریکا لۆرانس دایتن گوتی ڕاپۆرته‌که‌ له‌ لایه‌ن ناوه‌ندی به‌ڕێوبه‌رایه‌تیه‌که‌وه‌ ده‌خرێته‌ ژێر هه‌ڵسه‌نگاندن بۆ بڕیاردانی گونجاو له‌سه‌ری و پێداچونه‌ووه‌ به‌ هه‌موو زانیاره‌یه‌ زانستیه‌کانی خستویه‌ته‌ ڕوو له‌سه‌ر کاریگه‌ری مینثۆل له‌سه‌ر ته‌ندروستی.
کۆمپانیای رینۆڵدز که‌ خاوه‌نی چه‌ندین کۆمپانیای دیکه‌یه‌ و له‌ ژێر سایه‌ی ئه‌ودا کارده‌که‌ن ڕایگه‌یاند ، کارکردنی له‌گه‌ڵ به‌رێوبه‌رایه‌تی خواردن و ده‌رمان له‌سه‌ر پرسه‌که‌ به‌رده‌وام ده‌بێت .
به‌ڵام کۆمپانیای لۆریلارد که‌ گه‌وره‌ به‌رهه‌مهێنه‌ری جگه‌ره‌ی جۆری مینثۆلـه‌ گوتی:
لێکۆڵینه‌وه‌کانی له‌ لایه‌ن به‌ڕێوبه‌رایه‌تی خواردن وده‌رمانه‌وه‌ ده‌کرێت ده‌یسه‌ڵمێنێت ئه‌و جۆره‌ جگه‌رانه‌ زیانی زیاتری له‌ جگه‌ره‌ی باو نیه‌، هه‌روه‌ها هیچ پێویست ناکات به‌ شێوه‌یه‌کی جیاواز له‌ لایه‌ن ده‌سه‌ڵاته‌وه‌ مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بکرێت و له‌بازاڕدا بکێشرێته‌وه‌ و قه‌ده‌غه بکرێت.




... درێژه‌

Thursday 14 April 2011

بگذر از نی

بگذر از نی
من حکایت میکنم
و ز جداییها شکایت میکنم
نی کجای این نکته ها آموخته
نی کجا داند نیستان سوخته
...
بشنو از من بهترین راوی منم
راست خواهی هم نی و هم نی زنم
نشنو از نی ...نی نوای بی نواست
بشنو از دل دل حریم کبریاست
نی بسوزد خاک و خاکستر شود
دل بسوزد خانه داور شود
... درێژه‌